Κατακόρυφη αύξηση σε βαθμό 265% σημειώθηκε στην κατανάλωση ενέργειας λόγω της χρήσης των κλιματιστικών την περίοδο 2000-2022, τη στιγμή που το 2023 η ετήσια ζήτηση για κλιματιστικά έφτασε τις 400 χιλιάδες μονάδες. Παρά τις προσπάθειες για πιο δροσερά σπίτια, η θερμοκρασία εντός όλο και αυξάνεται ξεπερνώντας ακόμα και τα επίπεδα αντοχής του ανθρώπινου σώματος. Ειδικότερα, όπως αναφέρει έρευνα της Greenpeace, το καλοκαίρι του 2024 σε σπίτια της Αθήνας η εσωτερική μέση θερμοκρασία κυμαινόταν ανάμεσα στους 28 και τους 34°C.
Η αβάσταχτη ζέστη φαίνεται πως έχει άμεση επίπτωση στην υγεία μας με αποτέλεσμα την αύξηση των θανάτων την περίοδο καυσώνων, καθώς τον Ιούλιο του 2024, η Ελλάδα εμφάνισε τη δεύτερη υψηλότερη αύξηση υπερβαλλόντων θανάτων στην Ευρώπη.
Μιλώντας στην «Κ» ο Κώστας Καλούδης, υπεύθυνος της Greenpeace για το κλίμα και την ενέργεια, τόνισε την ανάγκη να αλλάξει ολόκληρο το μοντέλο αντιμετώπισης των συνεπειών της κλιματικής κρίσης αλλά και να υλοποιηθεί άμεσα η ενεργειακή αναβάθμιση επιχειρήσεων και κατοικιών. «Ουσιαστικά ανακουφιζόμαστε με το κλιματιστικό, δεν λύνουμε το πρόβλημα. Αν, λοιπόν, αναλογιστούμε το πόσο λιγότερη άνεση νιώθουμε στην κατοικία μας τους καλοκαιρινούς μήνες και τη χρήση των κλιματιστικών που κάνουμε, θα κατανοήσουμε πόσα περισσότερα πρέπει να γίνουν», σημείωσε.
Ζώντας στους 37,6°C
Τη στιγμή που το καλοκαίρι του 2024 ήταν το θερμότερο στα χρονικά των καταγραφών για την Ελλάδα σύμφωνα με την επιστημονική ομάδα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Meteo, η έρευνα της Greenpeace αποκαλύπτει πως σχεδόν δύο στους 10 (19%) δεν έχουν κλιματιστικό στο σπίτι τους ενώ οι μισοί (51%) το χρησιμοποιούν περιορισμένα λόγω κόστους. Επτά στους 10 περικόπτουν δαπάνες όπως η ένδυση ή η ψυχαγωγία για να πληρώσουν λογαριασμούς ενέργειας, ενώ το 36% περικόπτει ακόμη και βασικές ανάγκες όπως τρόφιμα ή φάρμακα.
Η πιο πρόσφατη καταγραφή έγινε το καλοκαίρι του 2024 σε 45 ευάλωτα νοικοκυριά στον Δήμο Αθηναίων, όπου η μέση εσωτερική καταγεγραμμένη θερμοκρασία ήταν στους 31,4°C και η υψηλότερη καταγεγραμμένη θερμοκρασία στους 37,6°C.
Τα παραπάνω νούμερα της έρευνας επιβεβαιώνουν τον κίνδυνο που βιώνουν όσοι δεν διαθέτουν κλιματισμό στο σπίτι τους. Ηδη έρευνες από το καλοκαίρι του 2007 έδειξαν πως σε 50 κατοικίες χαμηλού εισοδήματος χωρίς κλιματισμό κατά τη διάρκεια τριών εκτεταμένων καυσώνων, οι εσωτερικές θερμοκρασίες άγγιξαν ακόμη και τους 40°C, ενώ η ελάχιστη μέση θερμοκρασία δεν έπεσε ποτέ κάτω από τους 28°C. Η πιο πρόσφατη καταγραφή έγινε το καλοκαίρι του 2024 σε 45 ευάλωτα νοικοκυριά στον Δήμο Αθηναίων, όπου η μέση εσωτερική καταγεγραμμένη θερμοκρασία ήταν στους 31,4°C και η υψηλότερη καταγεγραμμένη θερμοκρασία στους 37,6°C.
«Ουσιαστικά η έρευνα δείχνει πως μία σημαντική μερίδα ανθρώπων πρέπει να λειτουργούν τα κλιματιστικά στο σπίτι τους όλη ημέρα και όλη νύχτα. Αυτό συμβαίνει κυρίως σε περιοχές πυκνοκατοικημένες, χωρίς καθόλου πράσινο και σε σπίτια με παλιές υποδομές που δεν έχουν αναβαθμιστεί ενεργειακά και επομένως δεν είναι εξοπλισμένα με διπλά τζάμια, σκίαστρα και θερμομόνωση», σχολιάζει ο κ. Καλούδης.
Από κλιματιστικά το 60% της κατανάλωσης ενέργειας
Η αύξηση των κλιματιστικών έχει οδηγήσει στην κατανάλωση περισσότερης ενέργειας για την ψύξη των σπιτιών, σημειώνοντας μάλιστα τη μεγαλύτερη άνοδο (6% κάθε χρόνο) από όλους τους τομείς κατανάλωσης ενέργειας στην Ε.Ε. Στην Ελλάδα η χρήση κλιματιστικών μπορεί να ευθύνεται για έως και το 60% της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας κατά τη θερινή περίοδο, ιδίως σε αστικά κέντρα.
«Για να πιάσουμε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο εξοικονόμησης ενέργειας θα πρέπει να ανακαινίζεται το 3% των κατοικιών κάθε χρόνο. Εμείς είμαστε στο 1%».
Ο ειδικός σημειώνει πως η παραγωγή ενέργειας από τις κατοικίες και τις μεταφορές αποτελεί το μεγαλύτερο μερίδιο της κατανάλωσης στη χώρα και γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να αναβαθμιστούν τα κτίρια. «Εν έτει 2025 η Ελλάδα είναι ακόμη πολύ πίσω στην εξοικονόμηση ενέργειας από τις κατοικίες. Για να πιάσουμε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο εξοικονόμησης ενέργειας θα πρέπει να ανακαινίζεται το 3% των κατοικιών κάθε χρόνο. Εμείς είμαστε στο 1%», εξηγεί.
Θάνατοι λόγω καύσωνα και ανισότητες
Η πρόσβαση και η χρήση κλιματιστικού, όμως, είναι και ένα βαθιά κοινωνικό θέμα καθώς η εγκατάστασή του δεν είναι αυτονόητη για όλα τα κοινωνικά στρώματα. Ειδικότερα η χρήση του στο σπιτικό ενός νοικοκυριού με χαμηλό εισόδημα σημαίνει αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας έως και 95%, κυρίως επειδή ελάχιστα εξ αυτών διαθέτουν βασικές υποδομές όπως θερμομόνωση και διπλά τζάμια.
Κι όλα αυτά τη στιγμή που η Ελλάδα βρίσκεται στη δεύτερη υψηλότερη θέση στην Ευρώπη αναφορικά με την αύξηση υπερβαλλόντων θανάτων (21,4%). Μόνο τον Ιούλιο του 2023, η χώρα κατέγραψε μία από τις υψηλότερες αυξήσεις θανάτων στην Ευρώπη, με το ποσοστό υπερβαλλόντων θανάτων να φτάνει το 139% του μέσου όρου της περιόδου 2016–2019.
Η θνησιμότητα λόγω υψηλών θερμοκρασιών στην Ελλάδα αναμένεται να αυξηθεί κατά 27% ακόμη και στο «ήπιο» σενάριο υπερθέρμανσης κατά 1,5°C, ενώ στο σενάριο των 4°C η αύξηση εκτοξεύεται στο 364%.
Αναγκαίες δράσεις
«Πρέπει να ενισχυθεί η χρηματοδότηση προγραμμάτων ενεργειακής αναβάθμισης για ευάλωτα νοικοκυριά και τα μεσαία στρώματα. Είναι σαφές πως το κόστος που δαπανά η χώρα μας για την ψύξη είναι τόσο μεγάλο που πρέπει να δοθούν επιδοτήσεις και σε αυτό οφείλουν να βοηθήσουν και οι δήμοι τους πολίτες με εκστρατείες ενημέρωσης και δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων. Μία αποδοτική τεχνολογία που πρέπει να προωθεί είναι η αντλία θερμότητας. Τέλος, η αύξηση πρασίνου είναι μία αλλαγή που θέλει σχέδιο και χρηματοδότηση, ώστε να αξιοποιηθούν και να ελευθερωθούν δημόσιοι χώροι, αλλά είναι μία επιτακτική ανάγκη», παραθέτει ο κ. Καλούδης.
Σε κάθε περίπτωση, ακόμη και αν κινητοποιηθεί η πολιτεία και ληφθούν άμεσα μέτρα, οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης θα συνεχίσουν να μην κατανέμονται ισότιμα. Σύμφωνα με ανάλυση του 2024, η θνησιμότητα λόγω υψηλών θερμοκρασιών στην Ελλάδα αναμένεται να αυξηθεί κατά 27% ακόμη και στο «ήπιο» σενάριο υπερθέρμανσης κατά 1,5°C, ενώ στο σενάριο των 4°C η αύξηση εκτοξεύεται στο 364%. Οι πιο ακραίες επιπτώσεις θα πλήξουν ξανά τις ίδιες ομάδες του πληθυσμού, δηλαδή τους ηλικιωμένους, τους ασθενείς, τα παιδιά και τους ανθρώπους χωρίς προστασία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου