«Υπάρχει κίνδυνος ραδιενέργειας, βάλτε αμέσως ό,τι χρυσαφικό, λίρες και χρήματα έχετε σε αλουμινόχαρτο, έρχεται τεχνικός να σας βοηθήσει». Μια φράση που σε πολλούς θα ακουγόταν απίθανη, έχει αποδειχθεί αρκετή για να οδηγήσει δεκάδες ανθρώπους να παραδώσουν οικειοθελώς τις οικονομίες μιας ζωής στα χέρια απατεώνων.
Πίσω από τέτοια ευφάνταστα σενάρια κρύβεται ένα πολυδαίδαλο κύκλωμα Ρομά, με «έδρα» καταυλισμό στο Ζευγολατιό Κορινθίας, το οποίο κατάφερε – αξιοποιώντας πλέον και την Τεχνητή Νοημοσύνη – να εξαπατήσει περισσότερα από 1.000 άτομα και να αποσπάσει χρήματα και τιμαλφή αξίας άνω των 7,5 εκατ. ευρώ.
Στα θύματα της συμμορίας δεν συγκαταλέγονται μόνο ηλικιωμένοι που ζουν μόνοι, αλλά και άνθρωποι με υψηλή μόρφωση και εμπειρία: όπως σημειώνουν αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ., «έχουν καταφέρει να ξεγελάσουν ακόμη και διπλωμάτη και τραπεζικό στέλεχος». Η δύναμη των σεναρίων, η ψυχολογική πίεση και η αίσθηση του επείγοντος αποδεικνύονται καθοριστικά.
Οι δράστες εξελίχθηκαν γρήγορα. Από τα κλασικά τηλεφωνήματα σε σταθερά τηλέφωνα, πέρασαν στη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης: μηνύματα με άψογη γλώσσα, «έξυπνα» chatbots που μιμούνται υπαλλήλους τραπεζών ή εταιρειών, ακόμα και δημιουργία ψεύτικων διαδικτυακών προφίλ που συνομιλούν για ώρες με τα θύματα, χτίζοντας σχέση εμπιστοσύνης. Ο στόχος πάντα ίδιος: η πρόσβαση σε τραπεζικούς λογαριασμούς, κωδικούςκαι μετρητά.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση ηλικιωμένου που, πεισμένος πως η περιουσία του κινδυνεύει, παρέδωσε λίρες αξίας 200.000 ευρώ σε άγνωστο άνδρα, χωρίς ποτέ να έχει δει προηγουμένως το πρόσωπό του. Χωρίς διάρρηξη, χωρίς σπασμένη πόρτα ή παράθυρο, μόνο με ένα τηλεφώνημα και μια σκηνοθετημένη ιστορία, οι απατεώνες πήραν στα χέρια τους το σύνολο των αποταμιεύσεών του
Το τηλεφωνικό κέντρο στο Ζευγολατιό
Η συμμορία που εξαρθρώθηκε είχε στήσει στην πράξη ένα πλήρες τηλεφωνικό κέντρο μέσα στον καταυλισμό των Ρομά στο Ζευγολατιό. Περίπου σαράντα άτομα είχαν τον ρόλο του «τηλεφωνητή» και χρησιμοποιούσαν 150 διαφορετικά τηλέφωνα, αλλάζοντάς τα διαρκώς για να μην εντοπίζονται.
Ο καθένας είχε το δικό του σενάριο: ραδιενέργεια και «προστασία» με αλουμινόχαρτο, βλάβη στο δίκτυο ηλεκτροδότησης, τροχαίο στο οποίο «εμπλέκεται» παιδί ή εγγόνι, ανάγκη για άμεση αγορά ακριβών ιατρικών μηχανημάτων που τάχα θα σώσουν έναν συγγενή. Ο τηλεφωνητής κλιμάκωνε σταδιακά την πίεση μέχρι το θύμα να υποχωρήσει και να παραδώσει μετρητά, χρυσαφικά και λίρες σε συνεργό που έφτανε σπίτι ή σε προκαθορισμένο σημείο.
Την ίδια ώρα, η Αστυνομία αντιμετωπίζει τέτοιου τύπου υποθέσεις ως οργανωμένο έγκλημα. Οι κατηγορούμενοι δεν θεωρούνται πια απλοί επιτήδειοι αλλά μέλη δομημένων εγκληματικών οργανώσεων, με ρόλους, ιεραρχία, «ταμία» και μεταφορείς χρήματος.
Η γεωγραφία της απάτης – Πρωταθλήτρια η Αττική
Παρότι το κύκλωμα του Ζευγολατιού αποκαλύφθηκε πανελλαδικά, τα στατιστικά στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ. δείχνουν ξεκάθαρα ότι ο χάρτης των καταγγελιών έχει κέντρο την Αττική.
Το 2025, σε όλη την Επικράτεια καταγράφηκαν 7.529 περιπτώσεις (έναντι 5.099 το 2024), αριθμός που αποτυπώνει τη ραγδαία αύξηση αυτού του είδους εγκλήματος. Από αυτές, οι 4.364 αφορούν την Αττική, όταν το 2024 ήταν 2.398, δείχνοντας την εντυπωσιακή εκτόξευση των υποθέσεων στο Λεκανοπέδιο.
Στη Θεσσαλονίκη οι υποθέσεις ανέβηκαν σε 713 (από 506), ενώ σημαντικές αυξήσεις σημειώθηκαν και σε Δυτική Ελλάδα (314 από 267), Πελοπόννησο (338 από 199), Στερεά Ελλάδα (295 από 216) και Κρήτη (177 από 153). Στα Νησιά Ιονίου οι καταγγελίες έφτασαν τις 129, στο Βόρειο Αιγαίο τις 72, ενώ στα ίδια επίπεδα με πέρυσι κινήθηκε η Ήπειρος με 141 υποθέσεις.
Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι, παρότι τα κυκλώματα έχουν πανελλαδική δράση, η Αττική – όπου ζει και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού και συγκεντρώνεται ο πλούτος – παραμένει το βασικό πεδίο στο οποίο στοχεύουν οι απατεώνες, είτε τηλεφωνικά είτε διαδικτυακά.
Μόνο στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας, μέσα σε ένα μόλις εικοσαήμερο, καταγράφηκαν 131 απάτες, ενώ άλλες 63 δηλώθηκαν στη Βορειοανατολική Αττική, 52 στη Δυτική, 32 στη Νοτιοανατολική και 21 στον Πειραιά. Παρά τον θόρυβο γύρω από την υπόθεση του Ζευγολατιού και τις συνεχείς προειδοποιήσεις, οι επιτήδειοι δεν δείχνουν διάθεση για «ανάπαυλα».
Τηλεφωνήματα-παγίδα, ψεύτικα σάιτ, κλωνοποιημένες φωνές: Το νέο κύμα απάτης με αιχμή την Αττική
Από τον «ΔΕΔΔΗΕ» στο… αλουμινόχαρτο
Σύμφωνα με την εσωτερική έκθεση της ΕΛ.ΑΣ., η πιο διαδεδομένη τηλεφωνική απάτη σήμερα είναι αυτή όπου οι δράστες παρουσιάζονται ως τεχνικοί ή υπάλληλοι δημοσίων φορέων (Βλ. «Θ» 14.11.25 «Βάλτε τα χρήματα σε αλουμινόχαρτο»: Έτσι έπεσε η τερατώδης σπείρα απατεώνων στην Αττική). Συνήθως συστήνονται ως άνθρωποι του ΔΕΔΔΗΕ και μιλούν σε ηλικιωμένους για υποτιθέμενη βλάβη, κίνδυνο ηλεκτροπληξίας ή για «μετρήσεις ραδιενέργειας».
Σε πολλές περιπτώσεις μπαίνουν στο σπίτι, ζητούν από το θύμα να ανεβοκατεβάζει διακόπτες ή να ανοίγει και να κλείνει ηλεκτρικές συσκευές, ενώ ο συνεργός ψάχνει συρτάρια και ντουλάπια. Σε άλλες, ο ηλικιωμένος κατεβαίνει ο ίδιος στον δρόμο και παραδίδει κοσμήματα και μετρητά «για να τα προστατεύσει» από δήθεν ακτινοβολία ή επικίνδυνες διαρροές.
Ένα άλλο μοτίβο είναι η τηλεφωνική ενημέρωση ότι συγγενικό πρόσωπο – συνήθως παιδί ή εγγόνι – έχει προκαλέσει σοβαρό τροχαίο και χρειάζονται άμεσα χρήματα για να «μην πάει φυλακή» ή για να γίνουν ζωτικής σημασίας ιατρικές πράξεις. Η ένταση της φωνής και η δραματική περιγραφή οδηγούν πολλούς να αδειάσουν ό,τι χρήματα και κοσμήματα υπάρχουν στο σπίτι.
Οι μέθοδοι ανανεώνονται διαρκώς. Εσχάτως, απατεώνες παρουσιάζονται ως λογιστές ή εφοριακοί, ζητώντας να μπουν στα σπίτια για «καταγραφή μετρητών και τιμαλφών» δήθεν για φορολογικούς λόγους. Στην υπόθεση του Ζευγολατιού, μέλη της συμμορίας έπειθαν τα θύματα να τους παραδώσουν τα τιμαλφή για να τα «δηλώσουν στην Εφορία», τα οποία φυσικά κατέληγαν στη λεία του κυκλώματος.
Από το phishing στο AI – καινούργιες παγίδες στο διαδίκτυο
Πέρα από τα τηλεφωνήματα, το μέτωπο των ηλεκτρονικών απατών διευρύνεται συνεχώς. Η ΕΛ.ΑΣ. καταγράφει σειρά πρακτικών με διεθνείς ονομασίες:
Phishing: μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή σε εφαρμογές τύπου Viber που μιμούνται τράπεζες ή γνωστές εταιρείες και ζητούν κωδικούς και στοιχεία καρτών.
Quishing: παρόμοιες προσπάθειες εξαπάτησης μέσω QR code, που οδηγεί το θύμα σε ψεύτικη ιστοσελίδα.
Vishing: τηλεφωνήματα που εμφανίζονται με αριθμό τράπεζας ή υπηρεσίας (μέσω spoofing) και ζητούν κρίσιμα προσωπικά δεδομένα.
Pharming: μεταφορά του χρήστη, μέσω παραπλανητικών λινκ ή διαφημίσεων, σε ιστοσελίδες-μαϊμού που μοιάζουν με τις πραγματικές.
E-commerce απάτες: «αγγελίες» για αυτοκίνητα ή άλλα προϊόντα που δεν υπάρχουν, ψεύτικα e-shops και πλατφόρμες όπου εισπράττονται προκαταβολές χωρίς ποτέ να παραδίδεται προϊόν.
Ιδιαίτερη έξαρση παρουσιάζουν τα σχήματα «επένδυσης», στα οποία τα θύματα παρασύρονται να τοποθετήσουν μεγάλα ποσά σε δήθεν μετοχές ή κρυπτονομίσματα, βλέπουν σε οθόνες «κέρδη» αλλά δεν μπορούν ποτέ να τα αποσύρουν. Συχνά, μάλιστα, οι δράστες αποκτούν πλήρη απομακρυσμένο έλεγχο του υπολογιστή ή του κινητού μέσω εφαρμογών τύπου any desk.
Στον ίδιο άξονα κινείται και η απάτη με τα «δάνεια» για ανθρώπους που έχουν αποκλειστεί από τις τράπεζες, αλλά και η λεγόμενη «βοήθεια σε φίλο», όπου μέσω παραβιασμένων λογαριασμών στα social media ζητείται μικρό χρηματικό ποσό από τις επαφές.
Στο πιο σκοτεινό άκρο βρίσκονται οι απάτες με ερωτικό περιεχόμενο: βιντεοκλήσεις που καταγράφονται κρυφά και στη συνέχεια χρησιμοποιούνται για εκβιασμό, με απειλές δημοσιοποίησης του υλικού.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη κάνει όλα τα παραπάνω ακόμη πιο επικίνδυνα. Τα μηνύματα γίνονται πιο πειστικά, τα κείμενα μοιάζουν να έχουν γραφτεί από πραγματικό υπάλληλο τράπεζας, οι φωνές μπορούν να κλωνοποιηθούν και να μιμηθούν συγγενικά πρόσωπα, ενώ chatbots απαντούν ακαριαία, συντηρώντας την ψευδαίσθηση ότι ο χρήστης μιλά με αληθινό άνθρωπο.
Ποιοι κρύβονται πίσω από τις απάτες – Ποιοι την «πατάνε»
Η εσωτερική χαρτογράφηση της ΕΛ.ΑΣ. δείχνει ότι πίσω από τις περισσότερες τηλεφωνικές και διαδικτυακές απάτες βρίσκονται άνδρες 25-45 ετών με καλή εξοικείωση στην τεχνολογία και τις τραπεζικές συναλλαγές. Οι γυναίκες έχουν κυρίως βοηθητικό ρόλο, ως «δέκτες» χρημάτων, μεταφορείς ή συνοδοί.
Σημαντικό μέρος των δραστών είναι Έλληνες Ρομά, ιδιαίτερα σε υποθέσεις που σχετίζονται με πόρτα-πόρτα προσεγγίσεις («είμαστε από τον ΔΕΔΔΗΕ», «ήρθαμε για τον μετρητή»). Παράλληλα, καταγράφονται δράστες από Βουλγαρία και Αλβανία, ενώ δεν λείπουν και εκείνοι που έχουν «μετακομίσει» από τις κλοπές και διαρρήξεις σε αυτό το πιο «αθόρυβο» και κερδοφόρο είδος εγκλήματος.
Στον αντίποδα, τα θύματα είναι κυρίως άνω των 60 ετών όταν πρόκειται για τηλεφωνικές απάτες, με τις γυναίκες να εμφανίζονται ελαφρώς συχνότερα. Στις διαδικτυακές απάτες, «πρωταγωνιστούν» ηλικίες 35-55 ετών, ιδίως σε σχήματα «επένδυσης» και «δανείων». Κοινό σημείο: ανήκουν κυρίως σε μεσαία εισοδηματικά στρώματα, με μια σχετική οικονομική άνεση που τους κάνει ελκυστικούς στόχους.
Τι συστήνει η ΕΛ.ΑΣ.
Η Ελληνική Αστυνομία τονίζει ότι, πέρα από τις συλλήψεις, κλειδί για την αντιμετώπιση του φαινομένου είναι η ενημέρωση. Στο πλαίσιο αυτό «τρέχουν» ήδη καμπάνιες στα social media, ενώ προγραμματίζονται ενημερωτικές συναντήσεις σε ΚΑΠΗ, εκκλησίες, φορείς πρόνοιας και σχολεία.
Οι βασικές συμβουλές προς τους πολίτες είναι:
Να επικοινωνούν αμέσως με το συγγενικό πρόσωπο που υποτίθεται ότι χρειάζεται βοήθεια, πριν παραδώσουν χρήματα ή τιμαλφή.
Να μην επιτρέπουν την είσοδο στο σπίτι σε κανέναν που εμφανίζεται αιφνιδιαστικά ως τεχνικός ή υπάλληλος χωρίς προηγούμενο ραντεβού.
Να ελέγχουν προσεκτικά τις ιστοσελίδες όπου σκοπεύουν να κάνουν αγορές ή επενδύσεις.
Να ΜΗ δίνουν ποτέ τραπεζικούς κωδικούς ή στοιχεία καρτών τηλεφωνικά ή μέσω μηνυμάτων – καμία τράπεζα ή δημόσια υπηρεσία δεν τα ζητά.
Πιο αυστηρές ποινές και «ψηφιακή αμέλεια»
Η ΕΛ.ΑΣ. εισηγείται και νομοθετικές αλλαγές: τη σύσταση ειδικών τμημάτων οικονομικού εγκλήματος για ταχύτερη εκδίκαση υποθέσεων, την αυστηροποίηση των ποινών για οργανωμένες απάτες και ιδίως όταν στρέφονται κατά ευπαθών ομάδων, αλλά και την καθιέρωση ποινικής ευθύνης για ψηφιακή αμέλεια σε εταιρείες που δεν λαμβάνουν επαρκή μέτρα προστασίας των πελατών τους.
Παράλληλα, ζητείται βελτίωση του πλαισίου γύρω από το τραπεζικό απόρρητο, ώστε οι τράπεζες να μπορούν να παρέχουν άμεσα στοιχεία κατόχων λογαριασμών σε υποθέσεις απάτης, πριν χαθεί πολύτιμος χρόνος. Εξετάζεται επίσης η δημιουργία κεντρικής πλατφόρμας για την παρακολούθηση ηλεκτρονικών απατών και η ανάπτυξη εργαλείων για ταχύτερο εντοπισμό τηλεφωνικών αριθμών και διευθύνσεων IP.
Η Αστυνομία προειδοποιεί ότι, όσο η Τεχνητή Νοημοσύνη εξελίσσεται, οι απατεώνες θα αποκτούν ακόμη πιο προηγμένα μέσα: από κλωνοποίηση φωνών μέχρι παραγωγή ρεαλιστικών βίντεο και ψεύτικων συνομιλιών. Γι’ αυτό και η άμυνα των πολιτών – ιδιαίτερα στην Αττική, όπου καταγράφονται οι περισσότερες υποθέσεις – πρέπει να χτιστεί ταυτόχρονα σε δύο επίπεδα: ενημέρωση και καχυποψία απέναντι σε οτιδήποτε φαίνεται «υπερβολικά επείγον» ή «υπερβολικά καλό για να είναι αληθινό».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου