Η σιωπηλή απώλεια: Τα χρήματα μας στις τράπεζες μειώνονται χωρίς να το καταλαβαίνουμε

 Οι καταθέσεις των Ελλήνων νοικοκυριών χάνουν συνεχώς πραγματική αξία, με τη ζημία μόνο από το 2021 έως το 2024 να υπολογίζεται σε 19 δισ. ευρώ για τα χαμηλά υπόλοιπα, ενώ συνολικά οι απώλειες ξεπερνούν τα 20 δισ. ευρώ. Ο συνδυασμός μηδενικών επιτοκίων και πληθωρισμού έχει μετατρέψει την παραδοσιακή ασφάλεια των τραπεζικών λογαριασμών σε «μακροχρόνιο κούρεμα».

Το μεγαλύτερο πλήγμα δέχονται οι καταθέσεις μιας ημέρας, όπου οι τράπεζες προσφέρουν σχεδόν μηδενικό τόκο (0,03%). Σε πρακτικούς όρους, 1.000 ευρώ από αυτά αποδίδουν μόλις 0,3 ευρώ ετήσιο τόκο, ενώ η αξία τους μειώνεται συνεχώς λόγω της αύξησης των τιμών. Τα στοιχεία της ΤτΕ δείχνουν ότι το 71% των καταθετικών λογαριασμών περιέχει λιγότερο από 1.000 ευρώ, αντιπροσωπεύοντας μόλις το 1,3% του συνολικού ύψους καταθέσεων. Αντίθετα, το 0,8% των λογαριασμών με πάνω από 100.000 ευρώ συγκεντρώνει το 44,3% των συνολικών αποταμιεύσεων.

Οι ειδικοί της Τράπεζας της Ελλάδος, όπως ο διοικητής Γ. Στουρνάρας και ο Γ. Χονδρογιάννης, επισημαίνουν ότι οι καταθέσεις εξακολουθούν να υπολείπονται κατά 46 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2009. Κύριοι λόγοι αυτής της υστέρησης είναι:

1. Μειωμένο πραγματικό εισόδημα: Το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών είναι 36 δισ. ευρώ χαμηλότερο σε σχέση με το 2009, περιορίζοντας την αποταμίευση.
2. Αρνητικά πραγματικά επιτόκια: Οι τόκοι των καταθέσεων δεν καλύπτουν τον πληθωρισμό, με αποτέλεσμα οι αποταμιεύσεις να χάνουν διαρκώς αξία.
3. Μετατόπιση σε άλλες επενδύσεις: Τα νοικοκυριά με δυνατότητα κλειδώνουν τα χρήματά τους σε έντοκα γραμμάτια ή αμοιβαία κεφάλαια, αποσύροντας κεφάλαια από τις τράπεζες.
4. Καθαρή αρνητική ροή δανεισμού: Μετά το 2010, τα νοικοκυριά αποπλήρωσαν περισσότερα δάνεια από αυτά που έλαβαν, μειώνοντας περαιτέρω τις καταθέσεις.
5. Δημογραφική γήρανση και αλλαγή συμπεριφοράς: Τα μεγαλύτερης ηλικίας νοικοκυριά αποσύρουν αποταμιεύσεις αντί να τις αυξάνουν, επηρεάζοντας μακροχρόνια τη στάθμη των καταθέσεων.

Το αποτέλεσμα είναι μια σαφής διαρθρωτική τάση που μειώνει την πραγματική αξία των αποταμιεύσεων, ιδιαίτερα για τα πιο αδύναμα οικονομικά στρώματα. Οι ειδικοί τονίζουν ότι η αποκατάσταση του επιπέδου των καταθέσεων απαιτεί θεμελιώδεις αλλαγές στην οικονομική πολιτική και την αποταμιευτική συμπεριφορά των νοικοκυριών.

Οι αριθμοί δείχνουν ξεκάθαρα ότι η «ασφάλεια» που προσέφεραν κάποτε οι τράπεζες έχει υποχωρήσει σημαντικά, με τις χαμηλές καταθέσεις να χάνουν αξία και την οικονομική ανισότητα να μεγαλώνει

Πηγή