Εάν πιστέψουμε τους παράγοντες του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης η φετινή εορταστική περίοδος δεν πήγε και πολύ καλά για τους εμπόρους του ιστορικού κέντρου της πόλης. Στην παρατήρηση ότι λόγω των Κυριακών που τα μαγαζιά ήταν ανοιχτά, των επισκεπτών που ήταν πολλοί, του μετρό που ανακούφισε το κυκλοφοριακό και της συστηματικής αστυνόμευσης που προστάτευσε την ευταξία το κέντρο της Θεσσαλονίκης είχε φέτος τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά πολύ κόσμο, που κυκλοφορούσε άνετα και επιπλέον κρατούσε… σακούλες -ως γνωστόν η σακούλα είναι ένα αξιόπιστο μέτρο κίνησης της αγοράς- η απάντηση είναι ότι λίγες καλές ημέρες, ακόμη κι αν υπάρξουν, δεν μπορούν να σώσουν τη χρονιά.
Όπως εξηγούν η καταναλωτική αδυναμία των Ελλήνων για τα είδη δεύτερης ανάγκης -τα λεγόμενα διαρκή καταναλωτικά αγαθά, δηλαδή ρούχα, παπούτσια, αξεσουάρ, είδη σπιτιού, δώρα, όσα κατά κόρον διαθέτουν τα εμπορικά καταστήματα- δεν επιτρέπει υψηλές επιδόσεις στην αγορά, αφού η ακρίβεια στα τρόφιμα και στην ενέργεια (υποτίθεται ότι) απορροφά το συντριπτικό ποσοστό των εισοδημάτων. Κάτι που -όπως οι ίδιοι λένε- αναμένεται να επιδεινωθεί, αφού δεν διακρίνεται στο προβλεπτό μέλλον κάποιοι θεαματική βελτίωση της οικονομικής κατάστασης.
Αντίθετα στις δύο μεγαλύτερες περιφερειακές αγορές του πολεοδομικού συγκροτήματος, στην Καλαμαριά και στον Εύοσμο, οι έμποροι -επίσης εάν πιστέψουμε τους εκπροσώπους τους- είναι ευχαριστημένοι από την φετινή εορταστική κίνηση. Και κυρίως είναι αισιόδοξοι για το μέλλον. Ακόμη και στην Καλαμαριά, όπου δικαίως προβληματίζονται για τις συνέπειες της έλευσης του μετρό στην περιοχή εντός του 2025 και τη δυνατότητα που θα δώσει στους κατοίκους για εύκολη πρόσβαση στο κέντρο της Θεσσαλονίκης και την αγορά του, πιστεύουν ότι επειδή στην περιοχή θα δημιουργηθεί μια δευτερογενής αγορά υπηρεσιών (γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί και τα σχετικά) τελικά το ισοζύγιο θα είναι θετικό για την κίνηση στην τοπική αγορά. Άλλωστε τόσο στην Καλαμαριά, όσο και στον Εύοσμο βασίζονται σε δύο ακόμη δεδομένα: Το κυριότερο είναι η προσωπική σχέση με τους πελάτες τους, την οποία καλλιεργούν χρόνια. Δευτερευόντως, κερδίζουν επειδή τις συγκεκριμένες αγορές -ειδικά του Ευόσμου- προσεγγίζουν καταναλωτές από γειτονικές εντός του πολεοδομικού συγκροτήματος περιοχές.
Διαφορά νοοτροπίας
Προφανώς η αγορά του κέντρου της Θεσσαλονίκης και οι περιφερειακές αγορές είναι διαφορετικές περιπτώσεις. Εξίσου προφανώς, όμως, υπάρχει μια διαφορά νοοτροπίας, που σε σημαντικό βαθμό οφείλεται στην επίγνωση της πραγματικότητας, που όσον αφορά τα δεδομένα της κάθε αγοράς είναι αντικειμενική. Στον Εύοσμο και στην Καλαμαριά οι έμποροι αντιλαμβάνονται τα όρια τους, παλεύουν να τα διευρύνουν και είναι ευχαριστημένοι όταν το πετυχαίνουν. Επίσης, αντιλαμβάνονται πλήρως την αξία της καλλιέργειας προσωπικών σχέσεων, κάτι κουραστικό, αλλά απολύτως απαραίτητο σε μικρομεσαίες καταστάσεις.
Αντίθετα στη Θεσσαλονίκη οι έμποροι θεωρούν ότι απευθύνονται σε μια μεγάλη και απρόσωπη αγορά, κάτι που στην πράξη ενδεχομένως δεν είναι απολύτως ακριβές. Το μεγάλο ανώνυμο καταναλωτικό πλήθος έλκεται από στοιχεία όπως είναι η ποικιλία προϊόντων, τα μεγάλα φώτα, οι θεαματικές βιτρίνες, τα στρατηγικά σημεία, οι καλύτερες τιμές, που αφορούν κατά 90% - 95% τα πολυκαταστήματα, τις μεγάλες αλυσίδες και τα εμπορικά κέντρα και μόνο κατά 5% - 10% τα μεμονωμένα καταστήματα. Σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε με την προηγούμενη γενιά των τοπικών εμπόρων, που αν και ανταγωνίζονταν απλώς μεταξύ τους, διατηρούσαν προσωπικές σχέσεις με τους πελάτες τους ακόμη και εκτός δουλειάς, σημαντικό ποσοστό της νεότερης γενιάς συμπεριφέρεται κατά βάσιν… επιχειρηματικά. Ακόμη κι αν σε αυτό το επίπεδο κάνουν πολύ καλά τη δουλειά τους και πουλούν προϊόντα και υπηρεσίες καλής ποιότητας σε δίκαιες τιμές, είναι σαφές ότι χωρίς προσωπικές σχέσεις μειονεκτούν. Ενώ δηλαδή οι έμποροι της Θεσσαλονίκης δραστηριοποιούνται σε μια αγορά που έχει μεγαλώσει, λόγω της παρουσίας των μεγάλων του λιανεμπορίου, είναι υποχρεωμένοι για να κρατήσουν και να αυξήσουν την πελατεία τους να λειτουργούν σαν να δραστηριοποιούνται στη Θεσσαλονίκη των δεκαετιών του 1970 και του 1980. Κάτι που απαιτεί κόπο, χρόνο και -κακά τα ψέματα- είναι ψυχοφθόρο. Ο Ισπανός ιδιοκτήτης του πολυεθνικού ομίλου ZARA επένδυσε σε ένα παγκοσμιοποιημένο, καθετοποιημένο, μαζικό μοντέλο παραγωγής, μάρκετινγκ και πωλήσεων και δεν του χρειάζεται η προσωπική επαφή με τους πελάτες, κάτι που άλλωστε στην περίπτωσή του είναι αδύνατο να συμβεί. Στον αντίποδα ο Θεσσαλονικιός έμπορος πέρα από προϊόντα, που προμηθεύεται κατά βάσιν από τρίτους, και τις τιμές, που συχνά του επιβάλλει η κατάσταση χωρίς ιδιαίτερα περιθώρια ευελιξίας, οφείλει να επενδύσει σε χρόνο και διάθεση για να προσφέρει κάτι διαφορετικό στον πελάτη του. Μια ανθρώπινη επαφή και μια φιλική τρόπον τινά εμπειρία.
Δύσκολο σπορ
Η αγορά της Θεσσαλονίκης, όπως και κάθε αγορά σε μετάβαση τόσο ως προς τη μορφή, όσο και ως προς το μέγεθος, είναι δύσκολο σπορ. Η εποχή που οι έμποροι στη Θεσσαλονίκη ήταν λίγοι, μεμονωμένοι, ικανοί, καπάτσοι και έβαζαν οι ίδιοι τους όρους του παιχνιδιού μάλλον έχει παρέλθει. Οι εκπρόσωποί τους στον ΕΣΘ δείχνουν να το καταλαβαίνουν και να μη το καταλαβαίνουν συγχρόνως. Όταν για 20η χρονιά -για να μην πάμε πιο πίσω- υποστηρίζουν ότι τα πράγματα είναι χειρότερα από πέρσι, αντιλαμβάνεται κανείς το αδιέξοδο του πράγματος. Η πραγματικότητα που αντιλαμβάνεται όποιος παρακολουθεί έστω επιφανειακά τα πράγματα στη Θεσσαλονίκη είναι ότι τις φετινές γιορτές η αγορά δούλεψε ικανοποιητικά. Κυρίως -βέβαια- τα μεγάλα εμπορικά καταστήματα, που ετοιμάζονται να… ξαναδουλέψουν στις επερχόμενες εκπτώσεις. Όσο για τους τοπικούς εμπόρους, δεδομένου ότι με τα χρόνια έχει εμπεδωθεί η πεποίθηση ότι ούτε η νοοτροπία, ούτε οι πρακτικές πρόκειται να αλλάξουν, θα συνεχίσουν να… λαθροβιώνουν εν μέσω της επέλασης των μεγάλων Ελλήνων και ξένων. Που συνεχίζουν να επεκτείνονται -το 2025 θα δούμε πολλές νέες κινήσεις μεγάλων- και να τους στριμώχνουν όλο και πιο πολύ, σε όλο και μια πιο περιορισμένη γωνία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου