Ο νέος ΚΟΚ είναι ιδιαίτερα αυστηρός σε συγκεκριμένες παραβάσεις, οι οποίες σύμφωνα με τις στατιστικές, ενοχοποιούνται για τα θανατηφόρα τροχαία δυστυχήματα των ελληνικών δρόμων.
Αλήθεια, με τι επιχειρήματα θα μπορούσε κάποιος να εναντιωθεί στις αυξημένες ποινές που πλέον θα επιβάλλονται για παραβίαση
ερυθρού σηματοδότη ή για οδήγηση με ποσότητα αλκοόλ στο αίμα πέραν των ορίων; Ακόμα και η χρήση κινητού τηλέφωνου, όσο κι αν αυτό έχει μπει στη ζωή μας, γνωρίζουμε πως αποσπά την προσοχή μας από τον δρόμο.Από την άλλη, και οι πιο τυπικοί οδηγοί νιώθουν ότι εξαιτίας της αλλοπρόσαλλης σήμανσης των ελληνικών δρόμων, μπορεί πολύ εύκολα και εντελώς άδικα να χρεωθούν με ένα υψηλό πρόστιμο για υπέρβαση του ορίου ταχύτητας.
Τα πρόστιμα του νέου ΚΟΚ
Κάποια από τα όρια που συναντάμε στους ελληνικούς δρόμους, θα μπορούσε κανείς να πει πως κλείνουν το μάτι στην αστυνομία για να στήσει μπλόκο με φορητό ραντάρ. Δεν έχει σημασία αν η αστυνομία όντως εκμεταλλεύεται μια παράλογη πινακίδα για να κόβει κλήσεις. Ενα νομοταγής οδηγός δεν μπορεί να κρίνει κατά περίπτωση, σε ποια σήμανση μπορεί να ελέγχονται οι παραβάτες και πού όχι.
Στο τμήμα της εθνικής οδού Αργους-Ναυπλίου, υπάρχουν πινακίδες με ένδειξη 50, ακόμα και 40 χλμ./ώρα. Αν προσπαθήσεις να τηρήσεις τα όρια, μπορεί να αποδειχθούν πιο επικίνδυνα από την παραβίασή τους
Για παράδειγμα, στο τμήμα της εθνικής οδού Αργους-Ναυπλίου, υπάρχουν πινακίδες με 50, ακόμα και 40 χλμ./ώρα. Αν προσπαθήσεις να τηρήσεις τα όρια, μπορεί να αποδειχθούν πιο επικίνδυνα από την παραβίασή τους, καθώς δεν είναι συμβατά με την τρέχουσα ροή της κυκλοφορίας. Αν δηλαδή δεν πέσει κάποιο φορτηγό πίσω σου, είναι σίγουρο πως θα σου σπάσουν τα νεύρα οι οδηγοί των αυτοκινήτων που ακολουθούν, οι οποίοι θα απορούν γιατί εμποδίζεις την κίνηση.
Αντίστοιχα, ποιος δεν έχει βρεθεί μπροστά σε μια πινακίδα που γράφει «10 χλμ./ώρα», ή αντίστροφα, ποιος δεν έχει τρομάξει σε στροφή όπου η σήμανση επέτρεπε θεωρητικά την κίνηση με 50 ή 60 χλμ./ώρα, αλλά η τροχιά της στροφής απαιτούσε να τη διαγράψεις σχεδόν σταματημένος; Η αντίφαση αυτή δεν αποτελεί μεμονωμένο φαινόμενο. Είναι συστημικό και αφορά ολόκληρο το δίκτυο, αστικό, επαρχιακό, αυτοκινητόδρομο.
Πώς καθορίζονται τα όρια ταχύτητας;
Σε θεωρητικό επίπεδο, τα όρια ταχύτητας καθορίζονται με βάση τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του δρόμου (πλάτος λωρίδων, καμπυλότητες, κλίσεις, ορατότητα), τον περιβάλλοντα χώρο (κατοικημένες περιοχές, σχολεία, εμπορικές ζώνες), τα χαρακτηριστικά της κυκλοφορίας (πυκνότητα κίνησης, τύποι οχημάτων) που διέρχονται, αλλά και τυχόν στατιστικά ατυχημάτων.
Ενα ακόμα εξαιρετικά σημαντικό εργαλείο που χρησιμοποιείται στο εξωτερικό είναι η έννοια του 85ου εκατοστημορίου (85th percentile speed). Δηλαδή το εκάστοτε όριο που επιλέγεται, έχει να κάνει με την ταχύτητα κάτω από την οποία θα εκινείτο το 85% των οδηγών στο συγκεκριμένο τμήμα δρόμου αν δεν υπήρχαν περιορισμοί ταχύτητας. Αυτή η ταχύτητα θεωρείται αντιπροσωπευτική της λογικής συμπεριφοράς και αξιοποιείται για τον καθορισμό του ορίου. Εχει αποδειχθεί στην πράξη πως όταν η σήμανση απέχει πολύ από το 85ο εκατοστημόριο, τότε πολύ απλά οι οδηγοί τη θεωρούν λανθασμένη και την αγνοούν.
Για όσους έχουν κινηθεί στις περισσότερες χώρες του εξωτερικού, θα έχουν βιώσει αυτό ακριβώς, ότι δηλαδή τα εκάστοτε όρια είναι προσαρμοσμένα στο «τέμπο» ενός μέσου οδηγού.
Η ευρωπαϊκή οδηγική κουλτούρα
Κάποιος που ταξιδεύει συχνά στην Ευρώπη θα έχει διαπιστώσει, επίσης το εξής φαινομενικά παράδοξο. Οτι δηλαδή χώρες με πολύ αυστηρή εφαρμογή των ορίων ταχύτητας (όπως η Ολλανδία, η Ελβετία και η Αυστρία) και άλλες με πιο ελαστική προσέγγιση, όπως η Γερμανία ή η Δανία, παρουσιάζουν εξίσου καλές επιδόσεις στην οδική ασφάλεια. Τι εξηγεί αυτή την αντίφαση;
Καταρχάς, κάθε χώρα διαμορφώνει την πολιτική της στον τομέα της οδικής ασφάλειας, λαμβάνοντας υπόψη και πολιτισμικές παραμέτρους. Στην Ολλανδία ή την Ελβετία, η κοινωνία ανέχεται, ή ακόμα και απαιτεί, την αυστηρή τήρηση του νόμου. Η υπέρβαση του ορίου ακόμη και κατά 1 χλμ./ώρα μπορεί να επιφέρει πρόστιμο, μέσα από μια γενικευμένη αντίληψη ότι οι κανόνες είναι για να τηρούνται.
Το ίδιο θα περίμενε κανείς και για τη Γερμανία, όπου όμως εφαρμόζεται ένα πιο ορθολογικό ή τεχνοκρατικό μοντέλο. Ετσι, στις autobahn, εκεί όπου η υποδομή το επιτρέπει, μπορεί ακόμα και να μην υπάρχει καθόλου όριο ταχύτητας. Στα τμήματα των γερμανικών αυτοκινητοδρόμων όπου υπάρχουν όρια, φαίνεται πως υπάρχει μια ανοχή από τη μεριά της αστυνομίας, καθώς το ρεύμα της κυκλοφορίας κινείται συνήθως με ένα 10-15% πάνω από το όριο. Αντίθετα, στις πόλεις παρατηρείται μηδενική υπέρβαση των ορίων. Ο Γερμανός οδηγός, λοιπόν, μοιάζει να μην υπακούει από φόβο για το πρόστιμο, αλλά επειδή θεωρεί ότι τα όρια που έχουν τεθεί είναι εύλογα. Επίσης πρέπει να σημειώσουμε ότι η απόκτηση διπλώματος στη Γερμανία είναι δύσκολη και περιλαμβάνει πολλή θεωρία, ενώ στη χώρα αυτή υπάρχει οδηγική κουλτούρα δεκαετιών.
Σε κάθε περίπτωση, κοινός παρονομαστής σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες είναι ότι το όλο πλαίσιο της οδήγησης είναι σαφές, αξιόπιστο και δίκαιο, οπότε ο οδηγός συμμορφώνεται, είτε ζει στη Ζυρίχη είτε οδηγεί στο Αμβούργο.
Στην Ελλάδα, τα όρια καθορίζονται αυθαίρετα από δήμους ή τοπικές τεχνικές υπηρεσίες χωρίς επαρκή τεκμηρίωση. Επιβάλλονται από φόβο ευθύνης («βάλε 20 χλμ./ώρα για να είμαστε καλυμμένοι»), τοποθετούνται επίσης υπό την πίεση τοπικών κοινωνιών ή πολιτικών παραγόντων και σπάνια επικαιροποιούνται έπειτα από τυχόν βελτιώσεις (π.χ. νέα ασφαλτόστρωση ή διαπλάτυνση). Μερικές φορές, έως που θα ορκιζόμασταν ότι ο εργολάβος ο οποίος είχε αναλάβει να κατασκευάσει ένα κομμάτι δρόμου, είχε ξεμείνει από πινακίδες και προσδιόριζε τα όρια, ανάλογα με το στοκ από ταμπέλες που είχαν περισσέψει στην αποθήκη του.
Οταν η σήμανση είναι παράλογη, αντιφατική ή απλώς παρωχημένη o οδηγός μαθαίνει να «διαβάζει» τον δρόμο με το ένστικτο και να αγνοεί τις πινακίδες
Σε όλα αυτά προσθέστε τις φθαρμένες πινακίδες, αυτές που καλύπτονται από γκράφιτι ή αυτοκόλλητα κι εκείνες που κρύβονται από φυλλωσιές ή ακόμα και από άλλες πινακίδες που τοποθετήθηκαν μεταγενέστερα.
Το αποτέλεσμα είναι μια κουλτούρα δυσπιστίας απέναντι στη σήμανση. Με άλλα λόγια, όταν η σήμανση είναι παράλογη, αντιφατική ή απλώς παρωχημένη o οδηγός μαθαίνει να «διαβάζει» τον δρόμο με το ένστικτο και να αγνοεί τις πινακίδες. Και αυτό είναι επικίνδυνο, γιατί στις περιπτώσεις όπου το όριο όντως αντανακλά ένα επικίνδυνο σημείο, ο οδηγός δεν δίνει την απαιτούμενη προσοχή.
Οι Ελληνες οδηγοί είναι survivors
Ετσι, οι Ελληνες οδηγοί μαθαίνουν να επιβιώνουν σε ένα οδικό δίκτυο με κακή σήμανση, σβησμένες διαγραμμίσεις, ανύπαρκτο φωτισμό, μεταβλητό πλάτος δρόμου, με κάθε είδους παγίδες – μέχρι και κολόνες ηλεκτροφωτισμού, δέντρα ή σπίτια να ξεφυτρώνουν στο μέσο του δρόμου. Οσο για την ποιότητα ασφάλτου, αυτή είναι ικανή να αχρηστεύσει ακόμα και τις αναρτήσεις των αγωνιστικών θηρίων του Dakar, οπότε είναι μάλλον πολυτέλεια να μιλήσουμε για τον συντελεστή τριβής ή τα ηχοαπορροφητικά της χαρακτηριστικά.
Αυτοί δεν είναι δρόμοι για να υποδεχθούν την κίνηση με ασφάλεια, αλλά ρωσική ρουλέτα.
Στα περισσότερα τμήματα της (γεμάτης από καμπές) νέας Ε.Ο. Κορίνθου – Πατρών, το επικρατέστερο όριο ταχύτητας είναι τα 130 χλμ./ώρα, όταν π.χ. στις ευθείες της Ιόνιας Οδού πρέπει να ταξιδεύουμε με 110 χλμ./ώρα
Εχουν γίνει βήματα βελτίωσης; Θα λέγαμε πολύ σημαντικά, αλλά κατά βάση στους αυτοκινητοδρόμους. Εκεί, μπορεί το τίμημα των διοδίων να είναι αυξημένο, όμως ταξιδεύουμε πλέον με ασφάλεια, χωρίς άγχος και σχετικά πιο γρήγορα. Φανταστείτε πώς θα ένιωθε ο Ευρωπαίος οδηγός π.χ. ενός αυτοκινούμενου, που πριν από μερικά χρόνια αποβιβαζόταν στο λιμάνι της Πάτρας και ακολουθώντας τη σήμανση για Αθήνα βρισκόταν να οδηγεί (αναγκαστικά στη ΛΕΑ) στην καρμανιόλα του παλιού αυτοκινητόδρομου Πατρών – Κορίνθου.
Βέβαια, ακόμα και στους σύγχρονους αυτοκινητοδρόμους παρατηρούμε μια ασυνέπεια στη σήμανση των ορίων ταχύτητας. Για παράδειγμα στα περισσότερα τμήματα της (γεμάτης από καμπές) νέας Ε.Ο. Κορίνθου – Πατρών, ή στην παλαιότερης χάραξης, Εγνατία Οδό, το επικρατέστερο όριο ταχύτητας είναι τα 130 χλμ./ώρα, όταν π.χ. στις ευθείες της Ιόνιας Οδού πρέπει να ταξιδεύουμε με 110 χλμ./ώρα. Αντίστοιχη διαφοροποίηση εντοπίζουμε στα όρια με τα οποία πρέπει να κινούμαστε στα τούνελ, ανάλογα με τον παραχωρησιούχο, αλλού 80 και αλλού 100 χλμ./ώρα.
Τα όρια που ακυρώνουν τα εξελιγμένα ηλεκτρονικά συστήματα
Από τον Ιούλιο του 2024 όλα τα αυτοκίνητα που διατίθενται στην Ευρώπη εξοπλίζονται πλέον με το σύστημα Intelligent Speed Assistance (ISA), το οποίο χρησιμοποιώντας κάμερες και δεδομένα χαρτών αναγνωρίζει τα όρια ταχύτητας και προειδοποιεί τον οδηγό με ηχητικό ή οπτικό σήμα σε περίπτωση υπέρβασης.
Για να τεθεί εκτός η λειτουργία του συστήματος αυτού, θα πρέπει ο οδηγός, κάθε φορά που εκκινεί το αυτοκίνητό του να μπαίνει μέσα στο μενού του συστήματος πολυμέσων και να κάνει τη σχετική επιλογή. Διαφορετικά, με την άκυρη σήμανση των ελληνικών δρόμων, η διαδρομή θα συνοδεύεται από το ενοχλητικό soundtrack του ISA, το οποίο θα φτάσει ο οδηγός να το αγνοεί κι αυτό, όπως και τη σήμανση του δρόμου.
Συμπερασματικά θα λέγαμε πως όταν το κράτος τοποθετεί παράλογα όρια και στη συνέχεια σε τιμωρεί επειδή τα αγνόησες, τότε το σύστημα γίνεται άδικο, όχι παιδευτικό. Οδηγοί με εμπειρία δεκαετιών καταλήγουν να αντιμετωπίζονται ως παραβάτες επειδή απλώς κινήθηκαν -όπως έχουν μάθει- με βάση το οδικό περιβάλλον και όχι την εκάστοτε σήμανση.
Κατά τη γνώμη μας θα πρέπει να γίνει καθολική επανεξέταση των ορίων, ιδίως στο επαρχιακό οδικό δίκτυο. Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στη σήμανση της ταχύτητας δεν αποτελεί μόνο ζήτημα ασφάλειας, είναι παράλληλα θέμα πολιτισμού και ποιότητας διοίκησης.
Τα όρια είναι πολύ σωστά . Να μαθουμε να πηγαίνουμε κανονικα
ΑπάντησηΔιαγραφή